Meteorologia i Klimat

Kryzysy środowiskowe nawiedzały ludzkość od dawna. Skala zniszczeń, jakie niosły, zależała od tego, jak społeczeństwa na nie odpowiadały. Jedne z tych odpowiedzi pogłębiały kryzysy, inne je łagodziły. Podobna alternatywa stoi przed nami u progu katastrofy klimatyczne

Biorąc pod uwagę wszystkie znane czynniki, planeta ociepliła się w ubiegłym roku o 0,2 °C więcej, niż spodziewali się klimatolodzy. Pilnie potrzebujemy więcej i lepszych danych.

Kiedy objąłem stanowisko dyrektora Goddard Institute for Space Studies NASA, odziedziczyłem projekt, który śledzi zmiany temperatury od 1880 roku. Korzystając z tego zbioru danych, dokonywałem prognoz klimatycznych na początku każdego roku począwszy od 2016. Z pokorą dozą niepokoju przyznaję, że żaden rok nie zmylił prognoz klimatologów bardziej niż rok 2023.

W ciągu ostatnich dziewięciu miesięcy średnie temperatury powierzchni lądu i morza przekraczały poprzednie rekordy każdego miesiąca nawet o 0,2°C - co stanowi ogromny margines w skali planetarnej. Oczekuje się ogólnego trendu ocieplenia ze względu na rosnące emisje gazów cieplarnianych, ale ten nagły skok temperatury znacznie przekracza prognozy statystyczne modeli klimatycznych, opierających się na wcześniejszych pomiarach. Zaproponowano wiele przyczyn tej rozbieżności, ale jak dotąd żadna ich kombinacja nie była w stanie pogodzić naszych teorii z tym, co się stało.

Badania, obejmujące ostatnich 40 lat, wykazały, że zawsze wtedy, gdy do Północnego Atlantyku trafia wyjątkowo duża ilość słodkiej wody pochodzącej z topniejących lodowców w Grenlandii, Europa odczuwa to w postaci cieplejszej i bardziej suchej pogody

Już miesiąc temu na drzewach pojawiły się pąki. Obudziły się jeże i niedźwiedzie, mijający właśnie luty jest najcieplejszy od ponad 100 lat. Według specjalisty, to efekt ocieplenia klimatu. Zamiast zimy – chłodna pora.

Według danych unijnej agencji klimatycznej Copernicus miniony miesiąc był najcieplejszym styczniem w historii, gdy średnia temperatura powietrza wyniosła 13,14°C i była wyższa o 0,7°C od średniej z lat 1991-2020 oraz o 0,12°C od poprzedniego rekordowego stycznia roku 2020

Zakończył się kolejny szczyt klimatyczny, który nie okazał się przełomowy. Zresztą, żaden tak naprawdę szczyt klimatyczny nie przyniósł przełomu. Może się wydawać po deklaracjach, że tak, ale tak naprawdę to nie. Dowodem tego są emisje dwutlenku węgla do atmosfery. Gdyby negocjacje klimatyczne miały przynieść efekt, byłoby to widoczne w postaci spadku emisji CO2, a tak nie jest. Raport Global Carbon Project pokazuje, że nic się nie zmieniło.

Po raz pierwszy w dziejach jednodniowa globalna temperatura była o ponad 2 stopnie Celsjusza wyższa od średniej z dziewiętnastego wieku - informują europejscy naukowcy z programu Copernicus. To kolejny tego typu rekord w 2023 roku, który według ekspertów może się okazać najgorętszym w historii ludzkości. Wkrótce w Dubaju rozpoczyna się konferencja klimatyczna.

Globalne temperatury w październiku były rekordowe w historii pomiarów. To oznacza, że kryzys klimatyczny postępuje szybciej niż zakładano. Jeszcze w tej dekadzie świat może osiągnąć próg 1,5°C ocieplenia wobec ery przedprzemysłowej. A miało się to stać dopiero w pierwszej połowie lat 30.

W liście otwartym redaktorzy pism medycznych podkreślają, że „kryzys klimatyczny będzie miał poważne skutki dla zdrowia, ponieważ w wyniku zakłóceń społecznych i gospodarczych systemów [wystąpią] niedobory ziemi, schronienia, żywności i wody, pogłębianie ubóstwa, co z kolei doprowadzi do masowych migracji oraz konfliktów”. Ostrzegają, że rosnące temperatury, coraz częstsze i groźniejsze w skutkach zjawiska pogodowe, zanieczyszczenie powietrza oraz rozprzestrzenianie się chorób zakaźnych stanowią jedne z głównych problemów zdrowotnych powiązanych ze zmianami klimatycznymi.

Zauważają jednak, że „natura ma niezwykłą moc przywracania”, a wylesione tereny można przywrócić do użytku. Stwierdzają też, że warto brać przykład z ludności rdzennej, gdyż jej podejście do ziemi jest szczególnie korzystne w kontekście regeneracji. Chwalą też jej kontakt z naturą, który jest również korzystny dla zdrowia. Tymczasem większość społeczeństwa traci więź z naturą, co w połączeniu z postępującą utratą różnorodności biologicznej prowadzi do wzrostu występowania m.in. zaburzeń neuropsychiatrycznych, alergii czy chorób autoimmunologicznych.

Naukowcy przypominają również, że ok. 20 proc. globalnej populacji polega na dzikich gatunkach roślin oraz zwierząt w kwestii zdobycia pożywienia oraz utrzymania się. Degradacja dzikiej przyrody, zwłaszcza w krajach o niskich i średnich dochodach, stanowi więc dla nich ogromny problem. Z kolei nierozważne zarządzanie gruntami doprowadziło do zbliżenia do siebie gatunków niewystępujących z reguły blisko siebie w naturze, co zwiększyło wymianę patogenów i doprowadziło do pojawiania się nowych chorób oraz pandemii. Ostrzegają również, żeby w działaniach mających na celu łagodzenie i adaptację do zmian klimatu, brać pod uwagę wyzwania związane z zachowaniem różnorodności biologicznej, która jest konieczna dla utrzymania zdrowych ekosystemów.