Kernenergie-adepten voeren in de strijd tegen klimaatverandering op TikTok en Instagram met de nodige humor campagne om kerncentrales populair te maken. Hun doelgroep: de jeugd, die kernrampen zoals in Fukushima niet bewust heeft meegemaakt. ‘Ze zien eerst die meme, daarna gaan ze er misschien echt iets van begrijpen.’
In het kort
- ‘Nukefluencers’ zetten TikTok en Instagram in om kernenergie te promoten.
- Ze spreken de taal van de jeugd: filmpjes zijn kort en grappig, en spelen in op zorgen over klimaatverandering.
- De doelgroep heeft geen bewuste herinnering aan kernrampen zoals in Fukushima, en staat open voor de boodschap.
Dit is de nieuwe generatie van voorstanders van kernenergie: een Braziliaans model; de huidige Miss America; ‘Atomic Eric’, de directeur van een non-profit, pro-kernenergie jongerenorganisatie; en ‘Ms. Nuclear Energy’ Kaylee Cunningham, doctoraalstudent aan het Massachusetts Institute of Technology, met meer dan 118.000 volgers en 2,5 miljoen likes op TikTok. Ze hebben dezelfde missie: kernsplijting moet weer leuk worden.
Deze ‘nukefluencers’ — van wie er eentje geld krijgt van het Amerikaanse ministerie van energie — willen tegenwicht bieden aan wat volgens hen desinformatie over kernenergie is. Ze willen mensen die bij kernreactoren meteen denken aan mogelijk catastrofale ongelukken op andere gedachten brengen en gebruiken daarvoor TikTok, Instagram en andere sociale media.
Ze richten hun belangrijkste boodschap – kerncentrales stoten geen CO₂ uit – tot een generatie die steeds bezorgder is over de opwarming van de aarde. Zo willen ze aan de basis van de samenleving druk opbouwen, die moet leiden tot concrete plannen voor nieuwe kerncentrales.
Met hun korte, pakkende en vaak grappige video’s en posts bestrijden ze hun tegenstanders, zoals Greenpeace, die volhouden dat kernenergie schoon noch veilig is vanwege de risico’s van uraniumwinning en de opslag van kernafval, en dat kerncentrales enorm duur zijn om te bouwen. ‘Maak je geen zorgen over Fukushima’
Cunningham, die benadrukt dat ze geen geld krijgt van de kernenergiesector, ontzenuwt als Ms. Nuclear Energy in haar TikTok-filmpjes kritiek op kernenergie met milde spot. Een aantal filmpjes gaat over het controversiële lozen van koelwater door de kerncentrale in het Japanse Fukushima: ‘Daar hoef je je geen zorgen over te maken.’
Ze maakte haar eerste TikTok-video in 2021, na een rondreis langs de geothermische elektriciteitscentrales in IJsland. Toen ze daar opperde dat je die zou kunnen combineren met kerncentrales, bleken de IJslandse energiedeskundigen tot haar verbijstering kernreactoren over één kam te scheren met kernwapens.
Haar post waarin ze met die opvatting de vloer aanveegt kreeg veel bijval van haar volgers. Sindsdien heeft ze nog honderden filmpjes gemaakt. Een van haar eigen favorieten heet ‘Waarom kernenergie beter is dan je ex’. Reden nummer 1: het is schoon. Het filmpje is grappig bedoeld, maar somt ook in vijftien seconden enkele voordelen van kernenergie op. Het is een goed om jongeren mee te bereiken. ‘Jongeren halen hun nieuws uit sociale media’, zegt Cunningham. ‘De taal van die generatie zul je techneuten niet horen gebruiken.’
De influencers dragen bij aan een comeback van de kernenergie, die in de hele wereld al tot concrete plannen heeft geleid. Japan start de reactoren weer op die in 2011 werden stilgelegd, toen een tsunami de kerncentrale van Fukushima beschadigde en er radioactieve straling in de atmosfeer terechtkwam. Na die ramp moesten zo’n 110.000 inwoners worden geëvacueerd.
Californië wilde aanvankelijk de laatste reactor in 2025 sluiten, maar bekijkt nu of hij open kan blijven. Ongeveer 57% van de Amerikanen zegt nu voorstander te zijn van de bouw van meer kerncentrales; in 2020 was dat nog 43%, aldus het Pew Research Center.
Miss America
Grace Stanke, student nucleaire technologie aan de University of Wisconsin-Madison en in december 2022 gekozen tot Miss America, besloot haar jaar als schoonheidskoningin te besteden aan het promoten van kernenergie. Ze verschijnt op conferenties en moedigt studenten aan om zich te richten op een carrière in de kernenergiesector.
Op haar Instagrampagina (ruim 19.000 volgers) pleit ze voor snelle actie op het gebied van kernenergie: ‘Er moet meer actie komen. En als het om kernenergie gaat, moet die actie beginnen op het hoogste niveau. Vandaag meer steun betekent morgen meer actie.’
Stanke kreeg door haar miss-titel een beurs van $68.000 en gaat zich als ze volgend jaar afstudeert bij Constellation Energy, de grootste exploitant van kerncentrales in de VS, bezighouden met het ontwerp van reactorkernen.
En dan is er nog het Braziliaanse fotomodel Isabelle Boemeke, die zichzelf de eerste influencer voor kernenergie noemt. Op haar website Isodope.com plaatst ze video’s die meer gaan over kernenergie dan over oogschaduw. ‘We willen dat onze poriën net zo schoon zijn als onze elektriciteit’, zegt ze op een ervan. In een ander filmpje adviseert ze een huidreiniger met de curieuze naam ‘Stop in hemelsnaam met het sluiten van kerncentrales’.
Want kort en quirky, daar komt het op aan als je de aandacht wilt vasthouden van een jong publiek met een korte aandachtsboog, zegt Ioana Literat, universitair hoofddocent communicatie aan het Teachers College van Columbia University. De sociale media zijn het dorpsplein van de 21ste eeuw; daar ontmoet generatie Z elkaar. Klimaatverandering is voor de jonge mensen van vandaag misschien wel het belangrijkste onderwerp en dat zie je terug in de groeiende steun voor kernenergie. ‘Activisme speelt zich nu af op de sociale media’, zegt Literat. ‘Het is het stadium van protestmarsen met spandoeken uit de jaren zestig ontgroeid.’
Geen herinnering aan Tsjernobyl
De belangstelling voor kernenergie heeft ook binnen de milieubeweging tot een omslag in het denken geleid, zegt David Brown van Constellation Energy. ‘Je kunt niet meer serieus over milieubescherming praten zonder het over kernenergie te hebben. De afkeer van kernenergie die in de jaren zeventig en tachtig ontstond uit verzet tegen de kernwapenwedloop en het achterliggende militair-industrieel complex is echter nog niet verdwenen. En bovendien hebben veel mensen de kernrampen in Tsjernobyl en Fukushima nog vers in het geheugen.
Veel jonge voorstanders van kernenergie hebben echter geen herinnering aan die kernrampen, zegt Kevin Kamps, expert in beheer van kernafval bij milieuorganisatie Beyond Nuclear. Ze zijn vooral enthousiast over de uitstootvrije elektriciteit die kerncentrales produceren, maar kijken er nog onvoldoende kritisch naar, zegt hij. Jongeren die geen bewuste herinnering hebben aan kernrampen, laten zich makkelijk meeslepen door de voordelen van kernenergie, denkt Kamps. ‘Er bestaat zoiets als gezonde angst. Bang zijn voor kernenergie en radioactiviteit en kernafval is gezonde angst.’
‘Atomic Eric’ Meyer is directeur van de non-profitorganisatie Generation Atomic (ruim 14.000 volgers op X, het vroegere Twitter), die ongeveer een derde van zijn financiering krijgt van het Idaho National Laboratory. In dit onderzoekscentrum van het Amerikaanse ministerie van energie wordt onderzoek gedaan naar geavanceerde nucleaire technologie. De overige financiering komt uit donaties en verkoop van merchandise.
In New York interviewde hij een keer toeristen op Times Square over hun opvattingen over kernenergie. Een Nederlander, die zei dat hij vanuit zijn huis uitzicht had op een kerncentrale, bleek groot voorstander. Een andere passant wist totaal niet dat kernenergie in de VS de belangrijkste niet-fossiele energiebron is, veel belangrijker dan zonne-energie.
Velen waren verbaasd hoeveel energie een uraniumpellet bevat, vergeleken met een vrachtwagenlading steenkool. De meesten wisten niet veel van energiebeleid en sommigen leken er helemaal niet in geïnteresseerd. Een vrouw uit Georgia vroeg zich alleen maar af of reactoren betrouwbaar zijn.
Alle reacties staan op TikTok, samen met video’s waarin Meyer allerlei beweringen over radioactiviteit weerlegt en pleit voor kernenergie. ‘In het bestcasescenario doen mensen hetzelfde als ik: beseffen hoe belangrijk dit is en er dan helemaal voor gaan’, zegt Meyer. ‘Ze zien eerst die meme, daarna luisteren ze misschien naar de podcast, en dan gaan ze er misschien echt iets van begrijpen.’