Het kernenergiedebat laait op nu steeds meer landen, waaronder België, overwegen om naast hernieuwbare energie ook kleine kernreactoren, zogenaamde Small Modular Reactors (SMR’s), in te zetten. Alex Polfliet stelde in een opiniestuk dat SMR’s slecht zouden zijn voor het klimaat, maar zijn argumenten berusten op onnauwkeurigheden. Daarom vindt industrieel ingenieur Vincent Van der Heyden het van belang om enkele van deze misvattingen recht te zetten.
Vincent Van der Heyden23 november 2023, 03:00
Volgens Polfliet kunnen SMR’s pas tegen 2050 een rol spelen, maar in de echte wereld zijn er vandaag al concrete plannen: Canada start volgend jaar met de eerste BWRX-300, een Hitachi-GE-ontwerp met wereldwijd al 79 geplande reactoren op 26 locaties. In Europa alleen al plant Last Energy 34 PWR-20 reactoren, met de eerste oplevering in 2025 in Polen. In België wordt te veel – en vaak bewust – veralgemeend dat SMR’s pas tegen 2045 stroom zullen leveren vanwege de tijdlijn voor het ontwerp van het Molse SCK. Er zijn evenwel genoeg ontwerpen die er vroeger kunnen staan.
Het SCK-ontwerp laat langer op zich wachten vanwege het tijdsintensieve onderzoek rondom het innovatieve koelmiddel: een lood-bismutmengsel dat toestaat om de levensduur van kernafval sterk te verminderen. Huidige SMR-ontwerpen koelen hun kern, net zoals hun grotere broertjes, met water. Die watergekoelde SMR’s bieden de flexibiliteit om zich af te stemmen op de productie van wind- en zonne-energie, zonder de verdere expansie ervan te verhinderen. Bovendien stopt decarbonisatie niet na 2050. De wereld zal continu behoefte hebben aan meer koolstofarme elektriciteit, ook als windturbines, zonnepanelen, en gascentrales einde levensduur zijn. Zo schat het internationaal energieagentschap (IEA) dat de globale hoeveelheid kernenergie moet verdubbelen tegen 2050 om de netto-nuluitstoot te behalen.
Vincent Van der Heyden werkte als industrieel ingenieur bij de kerncentrale van Doel. Hij is kernenergiedeskundige voor de klimaat- en milieuorganisatie RePlanet.
Maar wat maakt SMR’s zo interessant voor België? Door hun kleine oppervlakte en vergelijkbaar vermogen zijn SMR’s perfect om gascentrales een-op-een te vervangen met behoud van de reeds bestaande hoogspanningskabels en netinfrastructuur, zonder dure uitbreidingen. Ook kunnen SMR’s de klok rond ter plekke stroom leveren aan groeiende bedrijven en installaties zoals datacenters voor AI, farmaceutische productielijnen, of elektrische staalovens, zonder het elektriciteitsnet extra te belasten. Dergelijke bedrijven staan vandaag echter voor een dilemma: of ze maken plaats voor meer hernieuwbare energie en opslag op hun bedrijfsterreinen, of ze tappen stroom uit een gascentrale. De mogelijkheid om met beperkt landgebruik CO2-arme atoomstroom te produceren wordt door artikel 3 van de wet op de kernuitstap echter volledig geblokkeerd.
Vandaag moeten we verder kijken dan kortzichtige politieke besluiten van 20 jaar geleden, zeker nu de urgentie steeds duidelijker wordt. Klimaatverandering kunnen we niet serieus aanpakken als we selectief zijn in onze oplossingen. Om een technologieneutrale toekomst bespreekbaar te maken, moeten we artikel 3 van de wet op de kernuitstap schrappen. Dat zijn we de toekomstige generaties verschuldigd.